Dữ liệu là yếu tố quan trọng trong cuộc cạnh tranh liên quan đến việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến như xe tự hành và trí tuệ nhân tạo. Quản lý dữ liệu luôn đi kèm với mối lo ngại về bảo mật thông tin. (Ảnh minh họa)

Thế kẹt của các công ty Trung Quốc tiết lộ thứ còn mạnh hơn vũ khí trong cuộc chiến giữa Washington và Bắc Kinh

 Bình luậnMộc Trà •  27/07/21

Các công ty Trung Quốc niêm yết trên Sàn giao dịch Chứng khoán Mỹ đang phải đối mặt với những thách thức lớn kép từ chính trường Washington và Bắc Kinh. Các quy định mới ở hai quốc gia này sẽ gây khó khăn hơn cho các công ty Trung Quốc khác muốn niêm yết tại Mỹ, hạn chế khả năng tiếp cận của họ với nguồn tài trợ hàng tỷ USD như những gã khổng lồ công nghệ Alibaba, Tencent, Didi đã từng làm.

Đồng thời, chính quyền Biden đang xúc tiến kế hoạch thực hiện luật năm 2020 sẽ buộc các công ty nước ngoài hủy niêm yết khỏi các sàn giao dịch của Hoa Kỳ trừ khi các công ty này cho phép các cơ quan quản lý Hoa Kỳ xác minh kiểm toán tài chính của họ ít nhất ba năm một lần, Và chính phủ Trung Quốc đã đã rất phản đối điều này.

Nhiều công ty lớn nổi tiếng của Trung Quốc trải dài trên thị trường Mỹ và Trung Quốc và các quỹ đã bất ngờ rơi vào cuộc chiến giằng co giữa các thị trường vốn phương Tây và chính phủ Trung Quốc. Thị trường vốn phương Tây yêu cầu các công ty niêm yết tăng cường minh bạch tài chính, trong khi chính phủ Trung Quốc cẩn thận bảo vệ các thông tin nhạy cảm.

Mối quan hệ cộng sinh đang ‘lâm nguy’

Các công ty Trung Quốc từ lâu đã sử dụng thị trường chứng khoán Mỹ như một kênh huy động vốn khổng lồ, trong khi các nhà tư bản tài chính Phố Wall cũng kiếm được bộn tiền nhờ thu các khoản phí liên quan.

Hiện mối quan hệ cộng sinh này đang “lâm nguy” trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ-Trung ngày càng bị bao phủ bởi các mối quan ngại về an ninh.

Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2021, 34 công ty Trung Quốc bắt đầu niêm yết trên các sàn giao dịch của Mỹ, huy động vốn khoảng 12,4 tỷ USD và mang lại hàng trăm triệu USD phí xử lý cho các ngân hàng đầu tư ở Phố Wall. 20 công ty khác có kế hoạch tiến hành phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào cuối năm nay.

Theo số liệu của Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ – Trung, tính đến ngày 5/5 năm nay, có tổng cộng 248 công ty Trung Quốc được niêm yết trên các sàn giao dịch của Mỹ, với tổng giá trị thị trường là 2,1 nghìn tỷ USD.

Trên thực tế, cánh cửa niêm yết trên thị trường chứng khoán nước ngoài đang khép lại với các doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động trên nền tảng trực tuyến.

Báo hiệu cuộc chiến mới và thứ còn quan trọng hơn vũ khí trong cuộc đối đầu này

Ngày 30/6 vừa qua, Didi Chuxing niêm yết thành công trên thị trường chứng khoán New York và thu về 4,4 tỷ USD tiền đầu tư.

Tuy nhiên, chỉ 2 ngày sau, các nhà chức trách Trung Quốc mở một cuộc điều tra về công ty này với lý do Didi Chuxing có “nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia”. Tất cả ứng dụng liên quan đến Didi Chuxing bị yêu cầu gỡ bỏ. Công ty đột nhiên rơi vào tình trạng bấp bênh.

Vụ việc của Didi Chuxing báo hiệu một “cuộc chiến dữ liệu” đang gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc.

Cuộc chiến này không liên quan đến vũ khí mà là cuộc chiến về dữ liệu khi cả hai bên đều tìm cách thu thập, tổng hợp, phân tích và tận dụng tối đa nó để vượt mặt đối phương.

Người chiến thắng là người có quyền truy cập vào nhiều thông tin hơn về bên kia và có thể tối ưu hoá nguồn dữ liệu đó.

Dữ liệu là yếu tố quan trọng trong cuộc cạnh tranh liên quan đến việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến như xe tự hành và trí tuệ nhân tạo. Quản lý dữ liệu luôn đi kèm với mối lo ngại về bảo mật thông tin.

Trong khi hệ thống bảo mật thông tin cá nhân của Trung Quốc được cho là vẫn còn yếu, các tập đoàn nền tảng trực tuyến nước này đã thu thập được khối lượng dữ liệu lớn về thông tin cá nhân của 1,4 tỷ người dân Trung Quốc.Dữ liệu cá nhân người sử dụng điện thoại đều được thu thập, phân tích và đưa ra các cách để khiến mọi người dùng điện thoại nhiều hơn, tìm kiếm các dục vọng nhiều hơn. (Ảnh minh họa: Geralt/Pixabay)

Vốn lo ngại rằng các doanh nghiệp nền tảng trực tuyến đang có quá nhiều ảnh hưởng, nhà chức trách Trung Quốc luôn cảnh giác về việc các công ty này tham gia niêm yết vào thị trường chứng khoán Mỹ, bởi mối quan ngại cho rằng thông tin nhạy cảm của Trung Quốc có thể rơi vào tay các quan chức Mỹ.

Các nhà phân tích cho rằng giới chức trách Trung Quốc đã quyết định nắm bắt thời điểm Didi Chuxing niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ để gửi đi một thông điệp rằng thông tin mà Didi Chuxing đã thu thập được về đường sá và địa hình trên khắp đất nước Trung Quốc không thể rơi vào tay chính quyền Mỹ.

Ngày 10/6, Cơ quan Quản lý không gian mạng của Trung Quốc đã công bố một quy định mới rằng các công ty Internet có hơn 1 triệu thành viên phải trải qua một cuộc đánh giá liên quan đến an ninh quốc gia trước khi được phép niêm yết trên thị trường chứng khoán nước ngoài.

Lo ngại lọt dữ liệu, thông tin cho đối phương

Vừa qua, Trung Quốc cũng tuyên bố tăng cường quy định đối với các công ty công nghệ niêm yết ở nước ngoài, giám sát thông tin mà họ gửi và nhận xuyên biên giới.

Lý do chính thức được đưa ra là nhằm bảo đảm khách hàng Trung Quốc có thể an toàn trước tội phạm mạng và việc bị rò rỉ thông tin cá nhân.

Còn lý do thật sự có lẽ chính là an ninh quốc gia.

Ở chiều ngược lại, các chính trị gia Washington cũng lo lắng như các chính trị gia Bắc Kinh về luồng thông tin có thể lọt sang phía bên kia.

Thượng nghị sĩ Marco Rubio nói với Financial Times rằng việc sàn giao dịch chứng khoán New York cho phép Didi bán cổ phiếu là \”liều lĩnh và vô trách nhiệm\”.

Vấn đề đáng quan ngại khác được ông Marco Rubio đưa ra là bảo vệ khoản đầu tư của người Mỹ vào một công ty do Trung Quốc kiểm soát.

“Ngay cả khi cổ phiếu Didi tăng trở lại, các nhà đầu tư Mỹ vẫn không có sự thấu hiểu về sức mạnh tài chính của công ty này bởi phía Trung Quốc có thể chặn các cơ quan quản lý của Mỹ xem xét sổ sách”.

Vị thượng nghị sĩ này lo ngại rằng điều đó khiến các khoản đầu tư của những người Mỹ đã về hưu gặp rủi ro khi rót tiền vào những công ty Trung Quốc.

Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc hiện đang đứng đầu về chỉ số thị trường lớn mới nổi và đóng vai trò dẫn dắt sự lưu thông của các khoản tiền tiết kiệm từ Mỹ.

Bất chấp căng thẳng chính trị leo thang, vị trí của các công ty Trung Quốc đã gia tăng đáng kể trong vài năm qua. Các chỉ số trái phiếu toàn cầu thậm chí đã bổ sung trái phiếu chính phủ Trung Quốc vào danh mục đầu tư của họ.

Mối quan tâm thực sự của các nhà lập pháp Mỹ về việc Didi và các công ty công nghệ lớn khác của Trung Quốc giành được chỗ đứng trong lĩnh vực tài chính ở Mỹ là họ có thể thu thập dữ liệu về Washington, trong khi phía Bắc Kinh cũng có những mối quan tâm tương tự.

Những lo ngại về bảo mật dữ liệu của Bắc Kinh và Washington là điều dễ hiểu trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ-Trung ngày càng gay gắt.

Mộc Trà